Mang thương mại điện tử về với bà con Muổi Nọi

Ngày 21⁄11, tại xã Muổi Nọi (huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La), Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) phối hợp với Sở Công Thương Sơn La tổ chức Hội nghị tập huấn nâng cao kỹ năng ứng dụng thương mại điện tử năm 2025. Chương trình được triển khai theo tinh thần “đến tận nơi – hướng dẫn tận tay”, giúp người dân dễ dàng tiếp cận các kỹ năng thiết thực như làm video ngắn, triển khai tiếp thị liên kết và quảng bá sản phẩm đặc trưng của địa phương trên môi trường số.

Bà Quàng Thị Phượng – Phó Chủ tịch UBND xã Muổi Nọi bày tỏ sự trăn trở khi nói về tình trạng thiếu hụt kiến thức mới liên quan đến thương mại điện tử tại địa phương. Theo bà, phần lớn người dân Muổi Nọi vẫn quen với phương thức sản xuất và tiêu thụ truyền thống, chưa có điều kiện tiếp cận với công nghệ hiện đại cũng như những xu hướng kinh doanh mới. Hạn chế về hạ tầng, thiết bị, kết nối mạng và đặc biệt là sự thiếu tự tin trong việc sử dụng các nền tảng số đã khiến việc đưa sản phẩm địa phương lên môi trường trực tuyến gặp nhiều khó khăn.

Bà Phượng chia sẻ, ngay cả những hộ gia đình có sản phẩm đặc trưng như nông sản, dược liệu, sản phẩm thủ công… cũng hầu như chưa biết cách giới thiệu, quảng bá hay bán hàng qua Internet. Việc tiếp cận các sàn thương mại điện tử, mạng xã hội hay các công cụ quảng bá số vẫn là điều khá xa lạ. Nhiều người dân muốn học hỏi và thay đổi nhưng không biết bắt đầu từ đâu, trong khi thông tin và các chương trình hỗ trợ lại ít khi đến trực tiếp được với bà con vùng sâu, vùng xa.

Trong bối cảnh đó, bà Phượng đánh giá rất cao việc Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cử cán bộ về tận xã để hướng dẫn thực tế. Theo bà, việc “cầm tay chỉ việc”, giải thích cụ thể từng thao tác, từng bước một — từ cách tạo tài khoản, đăng tải sản phẩm, hiểu về quy định bán hàng, đến cách quảng bá thương hiệu trực tuyến — là điều vô cùng thiết thực và phù hợp với điều kiện thực tế của người dân nơi đây.

Bà Quàng Thị Phượng – Phó Chủ tịch UBND xã Muổi Nọi

“Chúng tôi thực sự trân trọng sự hỗ trợ này,” bà Phượng nói. “Bởi lẽ, người dân Muổi Nọi chưa có nhiều cơ hội được tiếp cận trực tiếp với các chương trình tập huấn lớn, càng chưa có điều kiện để tham gia các khóa học chuyên sâu. Khi cán bộ về tận xã, hướng dẫn sát sao như vậy, bà con vừa dễ hiểu, vừa mạnh dạn làm theo hơn. Những kiến thức mới về quy định trong thương mại điện tử và cách vận dụng vào thực tế đã giúp người dân mở ra một hướng đi mới trong việc đưa sản phẩm địa phương ra thị trường rộng hơn.”

Bà kỳ vọng rằng, với sự hỗ trợ từ các cơ quan chuyên môn và sự chủ động của chính quyền xã, người dân Muổi Nọi sẽ dần tự tin hơn trong việc ứng dụng thương mại điện tử, từng bước thích nghi với xu hướng kinh doanh hiện đại và từng bước nâng cao giá trị của sản phẩm địa phương trên thị trường

Hiểu rõ điều kiện đặc thù của vùng cao – nơi người dân gặp nhiều hạn chế về thiết bị, hạ tầng mạng và kiến thức nền tảng về công nghệ – bà Nguyễn Phương Ly, Phó Trưởng phòng Thông tin dịch vụ và Đào tạo, Trung tâm Phát triển Thương mại điện tử và Công nghệ số – eComDX, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã lựa chọn cách truyền đạt gần gũi, dễ hiểu, từng bước một để bà con có thể nắm bắt và áp dụng ngay tại chỗ.

Trong phần trình bày của mình, bà Ly không đi sâu vào kỹ thuật phức tạp mà bắt đầu bằng việc giúp bà con hình dung bức tranh tổng thể về TMĐT Việt Nam giai đoạn 2024–2025: thị trường đang thay đổi nhanh, trong đó các mô hình dựa trên video như livestream, shoppertainment và video ngắn chiếm tỷ trọng ngày càng lớn. Bà giải thích rằng ở thời buổi hiện nay, người mua thường thích xem hơn là đọc, vì vậy video ngắn đã trở thành “ngôn ngữ mới” của TMĐT – chỉ vài chục giây nhưng có thể truyền tải trọn vẹn câu chuyện về sản phẩm theo cách trực quan và sinh động.

Nhận thấy sự ngỡ ngàng của bà con khi nghe đến những thuật ngữ như “short video” hay “shoppertainment”, bà Ly đã minh hoạ bằng những ví dụ thực tế: video giới thiệu nông sản, dược liệu, mật ong hay sản phẩm thủ công – những mặt hàng quen thuộc tại Muổi Nọi. Bà cho thấy chỉ cần một chiếc điện thoại, một góc sáng tự nhiên và vài thao tác đơn giản, bà con đã có thể tự tạo ra video giới thiệu sản phẩm hấp dẫn hơn rất nhiều so với việc đăng ảnh tĩnh như trước đây.

Điểm nhấn lớn nhất trong phần hướng dẫn của đại diện Cục chính là tiếp thị liên kết (affiliate) – mô hình còn rất mới mẻ với bà con vùng xa. Bà Ly lý giải ngắn gọn: tiếp thị liên kết là hình thức người khác giúp bán hàng cho mình thông qua các video hoặc bài đăng, và chỉ khi có đơn hàng phát sinh thì người bán mới phải chia một phần nhỏ hoa hồng. Điều này đồng nghĩa với việc bà con không phải tự bỏ tiền quảng cáo, không cần hiểu hết về thuật toán hay chạy marketing phức tạp. Đây là mô hình mà theo bà Ly, “rất hợp với hoàn cảnh của Muổi Nọi – sản phẩm tốt, nhưng nguồn lực quảng bá còn hạn chế”.

Bà Nguyễn Phương Ly, Phó Trưởng phòng Thông tin dịch vụ và Đào tạo, Trung tâm Phát triển Thương mại điện tử và Công nghệ số – eComDX, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số 

Bà Ly cũng minh họa cách người dân có thể hợp tác với các micro-KOLs, các bạn trẻ làm nội dung ở địa phương hoặc người quen biết trong khu vực để lan tỏa sản phẩm thông qua video ngắn hoặc livestream. Chỉ cần gắn một đường link tiếp thị liên kết vào video, mỗi lượt mua thành công sẽ được tính hoa hồng rõ ràng, minh bạch. Khi nghe đến mô hình này, nhiều học viên tỏ ra bất ngờ vì đó là cách “bán hàng không cần phải tự mình nói nhiều, không phải tự đi quảng cáo, mà vẫn tiếp cận được khách ở mọi nơi”.

Không chỉ dừng ở việc giải thích mô hình, bà Ly còn hướng dẫn chi tiết từng thao tác thực hành: cách tạo tài khoản affiliate, cách gắn link sản phẩm vào video, cách theo dõi hiệu quả và đọc số liệu đơn hàng. Với tinh thần “học đến đâu làm được đến đó”, bà con được trực tiếp thao tác ngay trên điện thoại của mình, giải đáp mọi thắc mắc về thời điểm đăng video, cách tối ưu nội dung trong 3 giây đầu tiên, hay mẹo để livestream thu hút nhiều người xem.

Bà con và thanh niên địa phương thực hành quay video ngắn phục vụ bán hàng online

Nhờ phương pháp truyền đạt thực tế, gần gũi và dễ áp dụng, buổi tập huấn đã giúp bà con Muổi Nọi không chỉ tiếp cận những xu hướng TMĐT mới mà còn có thể bắt đầu bán hàng trực tuyến ngay sau buổi học, mở ra cánh cửa mới cho sản phẩm địa phương tiếp cận thị trường rộng lớn hơn.

Đại diện Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cũng khẳng định rằng chương trình tại xã Muổi Nọi chỉ là một trong nhiều hoạt động nằm trong định hướng dài hạn của Cục nhằm thu hẹp khoảng cách số giữa các vùng miền. Trong thời gian tới, Cục sẽ tiếp tục phối hợp với tỉnh Sơn La và nhiều địa phương khác trên cả nước để triển khai các chương trình đào tạo phù hợp với điều kiện thực tế của từng vùng, đặc biệt chú trọng vào các kỹ năng đang trở thành xu hướng như video ngắn, livestream và tiếp thị liên kết. Đây là những công cụ giúp người dân nông thôn, hợp tác xã và các hộ kinh doanh nhỏ tiếp cận thị trường rộng lớn hơn mà không cần nhiều chi phí hay kỹ thuật phức tạp.

Theo đại diện Cục, mục tiêu quan trọng nhất là giúp bà con có thể tự tin thực hành ngay, từng bước ứng dụng TMĐT một cách bền vững, an toàn và hiệu quả. Các chương trình trong thời gian tới không chỉ dừng lại ở việc phổ biến kiến thức mà còn tăng cường hoạt động thực hành tại chỗ, hỗ trợ cá nhân hóa theo từng nhóm sản phẩm đặc trưng của địa phương. Bằng cách đưa cán bộ đến tận nơi “cầm tay chỉ việc”, Cục kỳ vọng sẽ tạo ra sự chuyển biến thiết thực trong nhận thức và kỹ năng của người dân, góp phần mở ra cơ hội kinh tế mới cho các vùng khó khăn.