Sơn La tập huấn kỹ năng livestream cho doanh nghiệp và tiểu thương, thúc đẩy ứng dụng thương mại điện tử

Ngày 20 tháng 11, tại Sơn La, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương phối hợp với Sở Công Thương Sơn La tổ chức Hội nghị tập huấn nâng cao kỹ năng ứng dụng thương mại điện tử năm 2025 cho trên 100 đại biểu là doanh nghiệp, hợp tác xã (HTX), cơ sở sản xuất – kinh doanh, đại diện ban quản lý chợ và tiểu thương trên địa bàn.

Ông Quàng Văn Dũng – Phó Giám đốc Sở Công Thương Sơn La 

Phát biểu tại Hội nghị, ông Quàng Văn Dũng – Phó Giám đốc Sở Công Thương Sơn La nhấn mạnh tầm quan trọng của việc trang bị kiến thức TMĐT trong bối cảnh người tiêu dùng chuyển mạnh sang mua sắm trực tuyến, các sàn TMĐT và nền tảng mạng xã hội ngày càng trở thành kênh xúc tiến thương mại hiệu quả. Đặc biệt, Sơn La là tỉnh có nhiều sản phẩm nông sản đặc trưng, sản phẩm OCOP, tiềm năng xuất khẩu nhưng thị trường chủ yếu vẫn tập trung ở địa phương. Do đó, việc ứng dụng TMĐT được xem là “chìa khóa” giúp doanh nghiệp, HTX, hộ kinh doanh mở rộng thị trường và nâng cao giá trị sản phẩm.

Lý thuyết gắn với thực tiễn: từ xu hướng TMĐT đến quy định pháp lý mới

Trong phần trình bày về bối cảnh thương mại điện tử (TMĐT) hiện nay, bà Nguyễn Phương Ly – Phó Trưởng phòng Thông tin Dịch vụ và Đào tạo, Trung tâm Phát triển Thương mại điện tử và Công nghệ số - eComDX (Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương) đã phân tích rõ bức tranh phát triển của TMĐT Việt Nam giai đoạn 2024–2025. 

Bà Ly nhấn mạnh, tốc độ tăng trưởng cao của TMĐT trong nước, sự mở rộng nhanh của thị trường người dùng số và đặc biệt là sự trỗi dậy của các mô hình kinh doanh trực tuyến dựa trên video như livestream, shoppertainment, cùng các hình thức tương tác thời gian thực đang chiếm tỷ trọng ngày càng lớn trên nhiều nền tảng TMĐT và mạng xã hội. Những xu hướng này không chỉ thay đổi hành vi tiêu dùng mà còn mở ra cơ hội mới cho doanh nghiệp, HTX và tiểu thương – những nhóm chủ thể đang từng bước chuyển dịch từ mô hình kinh doanh truyền thống sang môi trường số.

Theo bà Ly, cùng với tốc độ phát triển mạnh mẽ của TMĐT, hệ thống chính sách hỗ trợ chuyển đổi số của Nhà nước thời gian qua cũng đang tạo thêm nhiều điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp, HTX và tiểu thương tham gia thị trường số một cách bài bản hơn. Các chương trình hỗ trợ được triển khai từ Trung ương đến địa phương giúp người kinh doanh nắm bắt quy định pháp lý, tiếp cận công cụ số, mở rộng kỹ năng vận hành gian hàng và bảo đảm an toàn giao dịch trên môi trường trực tuyến. Đây là nền tảng quan trọng để những chủ thể kinh doanh quy mô nhỏ — vốn còn hạn chế về nguồn lực — có thể tự tin hơn khi chuyển đổi từ mô hình bán hàng truyền thống sang kinh doanh trên các nền tảng số.

Bà Nguyễn Phương Ly – Phó Trưởng phòng Thông tin Dịch vụ và Đào tạo, Trung tâm Phát triển Thương mại điện tử và Công nghệ số - eComDX (Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương)

Điểm được nhiều học viên quan tâm nhất là phần trao đổi về Dự thảo Luật Thương mại điện tử – văn bản pháp lý sẽ tác động trực tiếp đến hoạt động bán hàng qua livestream trong thời gian tới. 

Tại Hội nghị đại diện Cục TMĐT đã phân tích nhiều nội dung mới mang tính thực tiễn cao, đặc biệt là:

Yêu cầu minh bạch khi livestream: Người bán phải cung cấp thông tin đầy đủ về hàng hóa, giá bán, chính sách đổi trả; không được gây hiểu lầm thông qua lời nói, hình ảnh hoặc hiệu ứng kỹ thuật.

Quy định về lưu trữ nội dung livestream: Các buổi livestream bán hàng có thể phải lưu giữ bản ghi trong thời gian nhất định để phục vụ kiểm tra, xử lý khi có tranh chấp – điều này giúp bảo vệ cả người bán lẫn người mua.

Xác định trách nhiệm pháp lý trên môi trường số: Người bán chịu trách nhiệm về chất lượng hàng hóa, tính chính xác của thông tin cung cấp và các hành vi quảng cáo trong livestream; các nền tảng TMĐT cũng phải phối hợp quản lý, ngăn chặn vi phạm.

Quy định đối với khuyến mại, tặng quà trong livestream: Các hoạt động mini game, tặng quà, giảm giá phải tuân thủ pháp luật về xúc tiến thương mại, tránh việc “vượt rào” hoặc sử dụng chiêu trò không minh bạch.

Những nội dung này được các học viên đánh giá là “rất sát” với hoạt động kinh doanh thực tế, nhất là với các tiểu thương và HTX vốn thường xuyên sử dụng livestream nhưng chưa nắm rõ yêu cầu pháp lý. 

Qua phần chia sẻ chi tiết và ví dụ minh họa, học viên hiểu rõ hơn trách nhiệm khi bán hàng qua livestream, nhận thức đúng về rủi ro có thể gặp phải, và quan trọng hơn là biết cách kinh doanh đúng luật, an toàn và bền vững trên môi trường số.

Livestream trở thành công cụ bán hàng thiết yếu

Tại Hội nghị, từ những khái niệm nền tảng đến cách xây dựng một chiến lược livestream hiệu quả đều được các chuyên gia trình bày rõ ràng, dễ hiểu và gắn với thực tế kinh doanh của học viên. Thay vì đào tạo theo lối truyền thống chỉ “nghe giảng”, chương trình áp dụng phương pháp “cầm tay chỉ việc”, hướng dẫn người học từng bước để tạo nên một phiên livestream thu hút người xem và tăng khả năng chuyển đổi đơn hàng. Các học viên được thực hành trực tiếp trên chính thiết bị của mình, từ thiết lập phiên phát sóng, lựa chọn góc quay, tối ưu ánh sáng đến cách tương tác với người xem, giúp họ nắm vững cả kỹ thuật lẫn cách xử lý tình huống ngay trong buổi học.

Các chuyên gia hướng dẫn trực tiếp tại lớp: từ thao tác bật livestream, gắn sản phẩm, tạo mã giảm giá đến sử dụng hiệu ứng để tăng độ thu hút người xem.

Các học viên, chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ, HTX và tiểu thương đang trực tiếp kinh doanh trên các nền tảng số, được chuyên gia hướng dẫn từng kỹ năng cần thiết để tạo nên một phiên livestream hiệu quả. Từ cách xây dựng kịch bản ngắn gọn nhưng hấp dẫn, lựa chọn khung giờ phù hợp với nhóm khách hàng mục tiêu, đến việc bố trí ánh sáng, âm thanh và góc quay sao cho truyền hình ảnh sản phẩm rõ nét và chuyên nghiệp hơn. Giảng viên cũng hướng dẫn cách lồng ghép ưu đãi và mini-game để tăng tương tác, đồng thời giới thiệu việc ứng dụng các công cụ AI trong tạo nội dung quảng bá, mô phỏng giọng nói và lời chào mở đầu, giúp phiên livestream sinh động, cuốn hút và có khả năng giữ chân người xem tốt hơn.

Tiểu thương chợ Chiềng An và các doanh nghiệp trẻ bày tỏ sự quan tâm đặc biệt tới việc tạo ra một “phiên livestream bùng nổ”. Trong phần thực hành và hỏi đáp trực tiếp, học viên liên tục đặt câu hỏi xoay quanh những vướng mắc mà họ gặp phải hằng ngày khi phát trực tiếp bán hàng. Từ việc loay hoay tìm cách tăng lượt xem vào buổi tối, thắc mắc vì sao livestream thường xuyên nhưng không có người xem, đến băn khoăn lựa chọn nền tảng phù hợp giữa TikTok Shop và Shopee Live. Nhiều người cũng đặt câu hỏi rất thực tế như nên mở đầu bao nhiêu giây để giữ chân người xem hay cần làm gì để khuyến khích khách hàng ở lại lâu hơn trong buổi phát sóng. 

Những câu hỏi liên tục được đưa ra cho thấy sự háo hức của học viên và phản ánh đúng nhu cầu cấp thiết của cộng đồng tiểu thương, HTX và các hộ kinh doanh sản phẩm OCOP trong việc nắm bắt kỹ năng livestream để cải thiện hiệu quả kinh doanh trên môi trường số.

Các chuyên gia tại Hội nghị đã giải thích cặn kẽ từng trường hợp, đồng thời thực hành mẫu ngay tại lớp: từ thao tác bật livestream, gắn sản phẩm, tạo voucher, đến sử dụng hiệu ứng để tăng độ thu hút. Sau đó, học viên được chia nhóm để tự quay một phiên livestream thử nghiệm, được giảng viên góp ý trực tiếp về giọng nói, cách giới thiệu sản phẩm, cách tạo “điểm nhấn” trong 10 giây đầu tiên, cũng như cách tạo liên kết cảm xúc với người xem.

Nhiều học viên bày tỏ sự thích thú khi chứng kiến lượng tương tác tăng lên ngay trong quá trình thử nghiệm. Một số tiểu thương chia sẻ rằng trước đây họ “ngại livestream”, hoặc “không biết bắt đầu từ đâu”, nhưng sau buổi học họ đã tự tin hơn vì “được hướng dẫn từng bước, rất dễ hiểu và rất sát thực tế”.

Phòng chống lừa đảo, thanh toán số và xây dựng gian hàng chuyên nghiệp

Song song phần livestream, chương trình còn trang bị cho học viên kiến thức về phòng chống lừa đảo trực tuyến, bảo mật khi thanh toán số và hướng dẫn tạo gian hàng trên Shopee, TikTok Shop, Facebook, phù hợp với mục tiêu của Kế hoạch tập huấn năm 2025, giúp doanh nghiệp hạn chế rủi ro cũng như nâng cao uy tín khi kinh doanh.

Nội dung về bán hàng đa nền tảng giúp học viên hiểu rằng: để phát triển bền vững, không chỉ livestream, mà còn phải xây dựng kênh bán hàng ổn định, tối ưu hình ảnh, tiêu đề, mô tả sản phẩm, đồng thời duy trì phản hồi khách hàng một cách chuyên nghiệp.

Đại diện Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương nhấn mạnh, TMĐT và livestream đang mở ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp và bà con nông thôn, đặc biệt với những đơn vị có sản phẩm nông nghiệp đặc trưng, sản phẩm OCOP. Trong thời gian tới, Cục TMĐT sẽ tiếp tục phối hợp với các Sở Công Thương địa phương, trong đó có Sơn La, để mở rộng các khóa đào tạo thực hành, mang lại kỹ năng sử dụng nền tảng số, livestream và công cụ AI cho nhiều nhóm đối tượng khác nhau.